نگاهی به نمایشگاه گروهی عکس «گذر از سنت ها» در نگارخانه آسمان مشهد

ریحانه موسوی | شهرآرانیوز؛ نمایشگاه گروهی «گذر از سنت ها» با حضور دانشجویان رشته عکاسی مد و پوشاک دانشگاه فرهنگ و هنر مشهد، به سرپرستی حبیبه اکبرزاده یزدی، مدرس دانشگاه و پژوهشگر حوزه هنر، این شب‌ها در نگارخانه آسمان برپاست و تا چهارشنبه سیزدهم این ماه از ساعت ۱۸ تا ۲۱ میزبان علاقه‌مندان است. این نمایشگاه، حاصل فعالیت‌های عملی دانشجویان در درس «کارگاه عکاسی مجالس و مراسم» است که با هدف پرورش نگاه مسئولانه در رویارویی با سنت‌ها شکل گرفت. هدف از گردآوری این عکس‌ها نه تنها مستندسازی، بلکه تأملی بر زیبایی شناسی آیین‌ها و پیوند آن‌ها با هویت فرهنگی معاصر است.

عکس ها؛ داستان‌هایی از هویت، عشق و امید

در این نمایشگاه، دانشجویان رشته عکاسی همچون باستان شناسان معاصر، لایه‌های فراموش شده آیین‌های عروسی را از زیر غبار زمان بیرون کشیده‌اند. از شکوه قجری تا شور دهه شصت، از حنابندان‌های پررمز و راز تا مراسم بی پیرایه امروز. «عروسی در عصر قاجار» یکی از مجموعه‌های حاضر در این نمایشگاه است. عکاس در این عکس ها، با نگاهی عاشقانه و هنری به دوران قاجار بازگشته و لباس‌های فاخر، تاج و تخت زرین و چهره‌هایی که گویی از دل تاریخ برخاسته‌اند، تلاشی است برای زنده کردن لحظات با شکوه عروسی در آن دوران.

مجموعه دیگری که در نمایشگاه به چشم می‌خورد، روایتی بصری از آیین‌های پررمز  و راز «عروسی افغانستان» است. آیین‌هایی که همچون نخ‌های رنگی، در تار و پود فرهنگ افغان تنیده شده‌اند. در قاب‌های این مجموعه، لحظه حنابندان با شکوه خاص خود آغاز می‌شود؛ جایی که شال سبز نشانه آغاز پاکی، جای خود را به شال قرمز نشانه عشق و وصال می‌دهد.

 این مجموعه تلاشی برای حفظ و بازنمایی فرهنگی است که در پس هر حرکت، رنگ و نگاه داستانی نهفته دارد. داستانی از هویت، عشق و امید. در سمت دیگر نمایشگاه، قاب‌هایی از «عروسی در دهه شصت» روی دیوار نگارخانه جا خوش کرده‌اند. سفره‌هایی با آینه و شمعدان، شیرینی خانگی و نان و پنیر و سبزی، برکتی که از خانه پدری به خانه همسری می‌رسید. عروسی‌هایی که تجمل نمی‌شناختند؛ این مجموعه فقط یادآور عروسی نیست، بلکه یادآور این است که شادی در سادگی نفس می‌کشد.

بازسازی صحنه‌هایی از «مراسم عقد در دهه پنجاه» نیز از دیگر مجموعه‌های موجود در نمایشگاه است. سبک کار مبتنی بر ترکیب عکاسی صحنه پردازی شده و اجرای تئاتریکال است، تا روح جمعی آن دوران را با دقت بازآفرینی کند. مجموعه‌ای دیگر نیز به بازنمایی آیین سنتی «حنابندان» اختصاص دارد. در این عکس‌ها با استناد به منابع شفاهی، تصاویر آرشیوی و حافظه فرهنگی، تلاش شده است تا صحنه‌هایی بازسازی شوند که ریشه در سنت‌های کهن دارند.

در ادامه حتما بخوانید عکاسی بیشتر از فیلم مستند می‌تواند به گردشگری کمک کند

نگاهی پژوهش محور به آیین‌ها در قاب دوربین

اکبرزاده یزدی، استاد دانشگاه فرهنگ و هنر و برگزارکننده این نمایشگاه، با اشاره به اینکه در آموزش عکاسی مراسم، صرفا به مهارت‌های تکنیکی اکتفا نمی‌کنیم، گفت: دانشجویان باید بدانند که این مناسبت‌ها -از عروسی تا آیین‌های خانوادگی یا مذهبی— برای افراد تکرارناپذیر و از نظر احساسی و معنوی بسیار باارزش‌اند. بنابراین، عکاس موظف است با درک فرهنگی، رعایت اصول اخلاقی و آمادگی حقوقی و حرفه‌ای وارد این موقعیت‌ها شود.

پیش نیاز این کار، شناخت آیین هاست و ما تحقیق درباره سنت‌ها را بخشی از آموزش قرار دادیم. وی با اشاره به استفاده از شیوه‌های آموزشی انعطاف پذیر ادامه داد: در فضایی که امکانات محدود است، تلاش می‌کنیم آموزش را به گونه‌ای طراحی کنیم که حتی دانشجویانی که در ابتدا تنها برای دریافت مدرک وارد این رشته شده‌اند، به مرور به هنر علاقه‌مند شوند و مسیر خود را باانگیزه ادامه دهند. تمرین‌های استیج در کلاس، به آنان کمک می‌کند بدون فشار موقعیت‌های واقعی، با مسئولیت حرفه‌ای عکاس مراسم آشنا شوند. 

اکبرزاده یزدی با نگاهی نقادانه به شرایط آموزش هنر در فضای فرهنگی امروز افزود: در برخی سرفصل‌های عکاسی، مانند ژست سازی یا عکاسی در فضا‌های شهری و معماری، محدودیت‌هایی وجود دارد. با این حال، تمام تلاش خود را می‌کنیم تا در چارچوب قوانین، خلاقیت دانشجویان را زنده نگه داریم. در همین مسیر، رعایت دقیق ملاحظات فرهنگی و ترکیب هنرمندانه فرم و محتوا، محور آموزش ماست.